มีคุณนายคนหนึ่ง ใจบุญสุนทาน ตักบาตรทุกเช้า ตักบาตรเสร็จ ก็แต่งสำรับกับข้าวอย่ างบรรจงประณีต
เพื่อเ อ าไปถวายท่าน เจ้าประคุณสมเด็จผู้เป็นเจ้าอาวาส ด้วยความเคารพนับถือในจริยวัตรของท่าน
และชอบฟังท่านคุยเล่ าเรื่องต่าง ๆ เรียกว่าตักบาตรเสร็จ คุณนายต้องมาวัดทุกวัน
ถวายอาหารเสร็จ ก็คุยกับพระสมเด็จต่อ อยู่มาวันหนึ่ง หลังจากคุณนายกลับแล้ว
พระหนุ่มรูปหนึ่ง ซึ่งเป็นศิษย์ ก้ นกุฏิของสมเด็จ เข้าไปกราบเรียนว่า คุณนายคนนี้ ใจบุญสุนทานจริง ๆ
แต่เคยได้ยินว่า เป็นคนใจแคบ เหลือแม่อยู่คนเดียว ปล่อยให้อด อ ย า ก ไม่เ อ าใจใส่ ปล่อยให้
อยู่ห้องแคบ ๆ หลังบ้านนาน ส่วนตัวเอง และลูกๆ อยู่ตึกใหญ่โตสะดวกสบาย เวล าพูดจากับแม่ ก็ฟังไม่ได้ห ย า บ ค า ย
ขู่ ต ะ ค อ ก กระแ ท ก ก ระ ทั้น ผิ ดกับตอน มาคุยกับสมเด็จ ที่วัดชนิดหน้ามือ เป็นหลังมือ
แม่จะออ กมาเดินเล่นหน้าบ้าน ก็ไม่ได้ ไม่ยอมให้ออ ก มีแม่แก่ห ล งๆ ลืม ๆ ส ติ
ไม่สมประกอบอายคนเขา มีคนเขาเล่ าให้ ฟังหล ายรายแล้ว เ ท็ จจริงอย่ างไร ไม่ทราบได้ สมเด็จนั่งฟังเฉย ไม่พูดว่าอะไร วันหนึ่งมีกิจนิมนต์
ไปทำบุญบ้าน ขากลับเดินผ่ านหน้าบ้านคุณนาย ท่านก็แวะบ้านคุณนายก่อน คุณนายดีใจมากที่
สมเด็จมาเยี่ยมถึงบ้านถือเป็น มงคลอย่ างสูง ที่พระขั้นสมเด็จ มาเยี่ยมบ้าน จึงเรียกลูกหล าน มา กราบเท้าท่านเป็นการใหญ่
แล้วก็คุยกันเรื่องต่างๆ มากมาย ในตอนหนึ่งสมเด็จท่านถามคุณนายว่า
พระในบ้าน มีไหม? มีเจ้าค่ะ พระในบ้าน มีหล ายองค์ เป็นพระเก่าๆ ทั้งนั้น สมัยสุโขทัย ก็มีเชียงแสนก็มี
อาราธนาท่านสมเด็จ ขึ้นไปดูข้างบน สมเด็จ ท่านเฉย แล้วถามต่อว่า ได้ทราบข่าวว่า
คุณนายมีแม่อีกคน เดี๋ยวนี้อยู่เ สี ยที่ไหน คุณนายสะอึกเ สี ยว แปลบเข้าไปในหัวใจ
จะตอบตามตรงก็กลัวว่า สมเด็จจะเดินไปดูเห็นสภาพ ความเป็นอยู่ของแม่ แล้วท่านจะติเตียน อึกๆ อักๆ
อยู่ครู่หนึ่ง แล้วจึงตอบว่า ตอนนี้ท่านไม่อยู่ เจ้าค่ะ ออ กไปเยี่ยมญาติ อีกนานจึงจะกลับ
สมเด็จท่านนั่งนิ่ง อยู่สักครู่แล้ว จึงล ากลับ คุณนาย ก็ยังคงไปวัดเป็นปกติ วันหนึ่งสมเด็จ
ท่านเห็นว่าวันนี้คุณนายยิ้มแย้ม แจ่มใส พูดจาร่าเริงอารมณ์ดี หลังการทำบุญทำทาน สมเด็จจึงถามว่า
พระในบ้านของโยม โยมดูแลเรียบร้อย แล้วหรือยัง? เรียบร้อยเจ้าค่ะ ดิฉันจุดธูปเทียน
ถวายอาหารบูชาเสร็จแล้ว จึงมาที่วัด ท่านไม่ต้องเป็นห่วง
อาตมาไม่ได้ ห ມ ายถึงพระพุทธรูป พระในบ้าน ที่อาตมาถามถึงนี่ เป็นพระที่ยัง มีลมหายใจ
คือแม่พระผู้มีพระคุณสูงสุด แก่โยม แม่ให้ชีวิตเรามา โดยเ อ าชีวิตตัวเอง เขาแลกเลี้ยง
ดูเรามาตั้งแต่ตีนเท่าฝาหอย จนได้ดิบได้ดีทุกวันนี้ แม่เหน็ดเหนื่อย ทุ ก ข์ ท ร ม า นแสนสาหัส
แม่ทนหิว เพื่อให้ลูกอิ่ม แม่ทนหนาวเพื่อให้ลูกอุ่น แม่ไม่เคยนอนถ้าลูกของแม่ยังไม่หลับ
ย ามลูกเ จ็ บ ป่ ว ย ร้องไห้ หัวใจแม่ก็เ จ็ บ ป ว ด และร้องไห้พร้อมกับลูก ด้วย
แม่อย ากเ อ าความเ จ็ บ ป ว ดทั้งหมดของลูก มาไว้ที่แม่ถ้าทำได้ แม่ยอมเพื่อลูกได้
พระคุณของแม่นี้ใหญ่หลวงเกินกว่าจะคณานับ เราต้องตอบแทนบุญคุณ ท่านบ้างนะโยม
เ อ าตาดู หูใส่ เ อ าใจใส่ท่านบ้าง ไม่ใช่ปล่อยให้ ท่านอด อย าก เ จ็ บไข้ได้ป่ ว ย
ก็ ดูแลท่านบ้าง อาตมาได้ข่าวว่า คุณโยมเหลือแม่อยู่คนเดียว และไม่ค่อยสนใจ
ความเป็นอยู่ของท่าน ปล่อยให้อยู่ในห้องแคบๆ อดๆ อย ากๆ ไม่สงสา รท่าน บ้างหรือโยม
โยมจัด อาหาร มาถวายพระได้ทุกวัน แต่พระในบ้านอีกองค์ โยมไม่เคยจัดให้
และตอนที่โยมจัดมาให้ อาตมาสังเกตดูโยม จัดมาให้อย่ างดีประณีตบรรจง
แต่ก่อนอาตมาไม่รู้ว่าอะไร เป็นอะไรก็ฉันของโยม ตามปกติ แต่ตอนนี้ บอ กตรงๆ เลยว่า กลืนไม่ค่อยลงมา
หล ายวันแล้ว อาตมาเป็นพระในวัด ไม่ควรเ อ าเปรียบพระในบ้านของโยมเกินไป
ถ้าพระในบ้านยังอด พระในวัดก็กลืนไม่ลง การทำบุญ ให้ได้บุญมานะ โยมเลี้ยงพ่อแม่
ให้อิ่มหนำสำราญเ สี ยก่อน แล้วจึงถวายพระ คุณนายไม่พูด อะไร นั่งน้ำตาไหล ลูกๆ
ที่รักทุกคนได้ ดูแล พระในบ้านของลูกๆ แล้วหรือยัง ถึงแม้ว่าจะเพียงเล็กน้อยก็ยังดี
บางคน กว่าจะรู้พ่อแม่เป็นพระในบ้าน ผู้ประเสริฐก็สายเ สี ยแล้ว คือรู้เมื่อท่าน ทั้งสอง ไม่มีตัวตน อยู่ในโลกนี้แล้ว
